Entropiya civakî ya Êzidiyan

2021/12/5210-1640245654.jpg
Прочитано: 2685     12:30     23 Декабрь 2021    

Entropiya civakî an jî entropiya netewe-etnîkî dibe sedema ji hev belavbûna mijarên civakî yên weke komên etnîkî û olî. Miletê me, Êzîdî jî dikevin bin van koman.
Texmînkirin hêsan e ku em Êzidî jî di nava entropiyeke civakî de ne. Wekî ku min berê nivîsand, mirovên me gelekî bêparastin û manîpulekirin hêsan in û me jî destûr da ku em bikevin jiyana xwe ya civakî. Lê entropiya civakî çi ye?
Bifikirin ku we ji xwe re du dolabên xwe kirîn, yek ji kabîneyên ku we bi awayekî kaotîk dagirtî, û ya din, berevajî, tiştên bi rêk û pêk. Ji vê em dikarin fêm bikin ku dîtina tiştekî rast di dolaba duyemîn da dê hêsantir be, ne wisa? Heman tişt bi serê me Êzidiyan de jî tê, karesata ku em tê de ne, gelê me jî dixe nava kaosê. Em ne yekgirtî ne, baweriya me bi hev nemaye, em ji yên xwe bêtir li "pisporên" miletekî din guhdarî dikin.
Di vê mijarê de tişta herî şênber ew e ku li hemberî gelê me komployeke "mezin" tune ye. Carinan ji min tê, eger komployek hebûya, şirovekirina her tiştên ku tên serê gelê me yê Êzidî wê gelekî hêsantir bûya.
Em di demeke welê de dijîn ku entropiya civakî ne tenê "xwezayî" ye, di heman demê de bi rengekî hunerî dikare ji nû ve bê afirandin. Li derdora me cîhaneke civakî ya ku bi leza birûskê ve diguhere, teknolojiyên bi lez û bez pêş ve diçin, ku encamên civakî yên ku di civaka me de ne perçebûnek piçûk e ku tu pêşniyazî nekiriye. Li jêr ê ez ê van teknolojîyan rêz bikim ku bi awayekî radîkal pergala civakî diguherînin ne tenê ya gelê me:

- Networke Sociale
- Zîrektiya çêkirî
- Robotîzasya
- Endezyariya genetîk

Ev çar teknolojî çar hespên entropiyê ne, bi taybetî ji bo gelê me yê biçûk - Êzidî.

Ka em li her "siwar" ê binêrin:

"Herî zêde jî tevna civakî ya ku karesata civakî tîne serê civaka me ya Êzidî ye. Eger em li dîroka xwe binihêrin, em dizanin ku civaka Êzîdî "girtî ye", û hîn jî zehmet e ku mirov bixwîne, heta ku kesayetên oldar di betlaneyê de destûra filmên rêûresmên fîlman nadin Carna xuya ye ku piraniya Êzidiyan bi pratîkî serî li qada civakî ditewînin.
Jixwe ez li hember wan qedexeyên cinsiyetparêz ji bo keçên Êzidî ku nahêlin torên civakî bikar bînin bêdeng im.
Dema ku tê ser torên civakî, carinan rewş digihîje radeya absurdetiyê, helbet ev yek hemû civakê eleqedar nake, lê tenê beşek jê. Di vir de bi zelalî tê dîtin ku em bi xwe entropiyê dixin nava civaka xwe. Reklama ku tevnên civakî pêşkêş dike û nêzîkbûna ku bi civaka me re li hev dikeve û ev jî rê li ber kaos - kaoseke ku gelê me dixe nava kaosê vedike.
Em ê "siwarên" mayî wekî yek nîqaş bikin. Gelek mirov dê ecêb bibînin bê ka çima min ev teknolojî dane nasîn. Di rastiyê de her tişt pir hêsan e, civaka me ya Êzîdî kêm agahdar e li ser wan (zîrektiya çêkirî, robotîk, endezyariya genetîk) û ji ber vê yekê gelek ji bo vê yekê xeman naxwin Lê çawa ku em niha bi tevnên civakî re dijîn, wê çi bê serê nifşê pêşerojê yê civaka me ku wê li kêleka van teknolojîyan bijî? Piştî her tiştî tevnên civakî gelek entropiya civakî xiste nava civaka me. Bifikire bê ka endezyariya genetîk an jî robotîk dê çi bi civata me bikin?"
Min ev hersê nakokî di nerîna we de kirine "siwarên" we ji ber sedemekê, da ku gelek ji me niha li ser wê bifikirin û ji bo entropiyeke weha ya civakî amade bin Em Êzidî ne, pêşdîtinên xwe winda kirine. Em heman Şêx Adî yê ku Êzidiyatî reform e bibîr bînin da ku heta roja me ya îro sax bimîne. Ji ber vê yekê, divê em ne tenê li rastiyên heyî, li pêşerojê jî adaptasyonê bidin destpêkirin.
Divê em fêm bikin ku sînorên ku berê berê bi awayekî zelal kevneşopî û jiyana civakî ji hev cihê dikirin, êdî bi zehmetî xuya dikin. Adaptasyona li wan, hinekî ne bi rengê ku bav û kalên me dixwazin bibînin jî, dikare nasnameya me biparêze.
Tirsa teknolojîyê tenê cureyek entropîya civakî ye.
Her wiha ez dixwazim li ser manîpulasyona civakî ya rojane binivîsim.
Ka em bifikirin "wêneyekî" wiha tu Êzîdî yî ku ji cihê xwe hîs dike û tu çima vê yekê hîs dikî ku tu nikarî fêm bikî. Wisa dixuye ku kar, malbat, heval hemû li gorî pîvanên serdema me hene, lê tiştek heye ku, wekî kurmikekê, te dixapîne. Te televîzyon vekir an jî li ser înternetê dest bi "surfkirinê" kir, bi peyvekê - rûtîna rojane, ne arezûyên rojane. Tu tiştekî nabî, tu tenê Êzîdîyek î ku bi herikînê re diçe. Pîroz be, hûn di bin bandora manîpulasyoneke civakî ya bi navê "hebûnê" de ne. Kesayeta te di "moda xewê" de ye, tu ne xema çarenûsa "Es" xwe yî, li ku derê ye dahatûya miletê me.
Tu pirsa "di pêşerojê da dê çi bê serê miletê min?" ji xwe napirsî. Niha tu eleqedar dibî, ez texmîn bikim, "ev pandemîk dê kengî biqede?".
Ez ê ji te ra çi bibêjim, bipirsim bê ka pandemîk çawa bandor li civaka me kiriye an jî dê bandorê bike. Heke hûn bersiva pirsê nebînin, ji kesên ku vê dikin bipirsin. Pirseke din ji xwe bipirse, ez dixwazim pêşerojeke çawa ji zarokê xwe re bihêlim? Bersiv li cihekî li ser rûyê erdê ne, lê ev rûber di bin doma manîpulasyon û entropiyê de ji me veşartiye.
Piraniya Êzidiyan di "cejnan" de li pêşeroja xwe difikirin, dema dibêjin tostên bi heybet, hingî diçin malên xwe û bi vî rengî fikrên li ser paşerojê tine dibin. Sedema vê jî ne qelsbûn an jî bêtifaqiya me ye, lê belê bi manîpulasyona civakî her tim hînî vê dibin. Tirs û dahatûyeke hesûd me kor kir. Ji bo ku em ji wan pirsan bipirsin ku dê hişmendiya me ji qada manîpulasyonê derxin, em ji nû ve hatin şîfrekirin. Ev yek ne tenê ji bo Êzidiyan, ji bo hemû neteweyan derbasdar e.
Çar "siwarên" ku min li jor ê nivîsandî jî beşek ji manîpulasyonê ne. Hebûna me xelekeke girtî ya entropiya civakî ye.
Di dawiyê de dê gotinên bi coş ên der barê tiştên ku min ji bo me Êzidiyan dîtin e ku ji çembera bêyom derkevin û hemû pirsgirêkên xwe çareser bikin Hay jê hebin ku çi li benda me ye û adaptasyona siberojê û ya heyî, ji bo her civakê pêşanî ye. Ez ê vê bêjim, divê em fêm bikin ku encamên karesatê jêneger in, divê em tenê wan sivik bikin.





Тэги:



Entropiya civakî ya Êzidiyan

2021/12/5210-1640245654.jpg
Прочитано: 2686     12:30     23 Декабрь 2021    

Entropiya civakî an jî entropiya netewe-etnîkî dibe sedema ji hev belavbûna mijarên civakî yên weke komên etnîkî û olî. Miletê me, Êzîdî jî dikevin bin van koman.
Texmînkirin hêsan e ku em Êzidî jî di nava entropiyeke civakî de ne. Wekî ku min berê nivîsand, mirovên me gelekî bêparastin û manîpulekirin hêsan in û me jî destûr da ku em bikevin jiyana xwe ya civakî. Lê entropiya civakî çi ye?
Bifikirin ku we ji xwe re du dolabên xwe kirîn, yek ji kabîneyên ku we bi awayekî kaotîk dagirtî, û ya din, berevajî, tiştên bi rêk û pêk. Ji vê em dikarin fêm bikin ku dîtina tiştekî rast di dolaba duyemîn da dê hêsantir be, ne wisa? Heman tişt bi serê me Êzidiyan de jî tê, karesata ku em tê de ne, gelê me jî dixe nava kaosê. Em ne yekgirtî ne, baweriya me bi hev nemaye, em ji yên xwe bêtir li "pisporên" miletekî din guhdarî dikin.
Di vê mijarê de tişta herî şênber ew e ku li hemberî gelê me komployeke "mezin" tune ye. Carinan ji min tê, eger komployek hebûya, şirovekirina her tiştên ku tên serê gelê me yê Êzidî wê gelekî hêsantir bûya.
Em di demeke welê de dijîn ku entropiya civakî ne tenê "xwezayî" ye, di heman demê de bi rengekî hunerî dikare ji nû ve bê afirandin. Li derdora me cîhaneke civakî ya ku bi leza birûskê ve diguhere, teknolojiyên bi lez û bez pêş ve diçin, ku encamên civakî yên ku di civaka me de ne perçebûnek piçûk e ku tu pêşniyazî nekiriye. Li jêr ê ez ê van teknolojîyan rêz bikim ku bi awayekî radîkal pergala civakî diguherînin ne tenê ya gelê me:

- Networke Sociale
- Zîrektiya çêkirî
- Robotîzasya
- Endezyariya genetîk

Ev çar teknolojî çar hespên entropiyê ne, bi taybetî ji bo gelê me yê biçûk - Êzidî.

Ka em li her "siwar" ê binêrin:

"Herî zêde jî tevna civakî ya ku karesata civakî tîne serê civaka me ya Êzidî ye. Eger em li dîroka xwe binihêrin, em dizanin ku civaka Êzîdî "girtî ye", û hîn jî zehmet e ku mirov bixwîne, heta ku kesayetên oldar di betlaneyê de destûra filmên rêûresmên fîlman nadin Carna xuya ye ku piraniya Êzidiyan bi pratîkî serî li qada civakî ditewînin.
Jixwe ez li hember wan qedexeyên cinsiyetparêz ji bo keçên Êzidî ku nahêlin torên civakî bikar bînin bêdeng im.
Dema ku tê ser torên civakî, carinan rewş digihîje radeya absurdetiyê, helbet ev yek hemû civakê eleqedar nake, lê tenê beşek jê. Di vir de bi zelalî tê dîtin ku em bi xwe entropiyê dixin nava civaka xwe. Reklama ku tevnên civakî pêşkêş dike û nêzîkbûna ku bi civaka me re li hev dikeve û ev jî rê li ber kaos - kaoseke ku gelê me dixe nava kaosê vedike.
Em ê "siwarên" mayî wekî yek nîqaş bikin. Gelek mirov dê ecêb bibînin bê ka çima min ev teknolojî dane nasîn. Di rastiyê de her tişt pir hêsan e, civaka me ya Êzîdî kêm agahdar e li ser wan (zîrektiya çêkirî, robotîk, endezyariya genetîk) û ji ber vê yekê gelek ji bo vê yekê xeman naxwin Lê çawa ku em niha bi tevnên civakî re dijîn, wê çi bê serê nifşê pêşerojê yê civaka me ku wê li kêleka van teknolojîyan bijî? Piştî her tiştî tevnên civakî gelek entropiya civakî xiste nava civaka me. Bifikire bê ka endezyariya genetîk an jî robotîk dê çi bi civata me bikin?"
Min ev hersê nakokî di nerîna we de kirine "siwarên" we ji ber sedemekê, da ku gelek ji me niha li ser wê bifikirin û ji bo entropiyeke weha ya civakî amade bin Em Êzidî ne, pêşdîtinên xwe winda kirine. Em heman Şêx Adî yê ku Êzidiyatî reform e bibîr bînin da ku heta roja me ya îro sax bimîne. Ji ber vê yekê, divê em ne tenê li rastiyên heyî, li pêşerojê jî adaptasyonê bidin destpêkirin.
Divê em fêm bikin ku sînorên ku berê berê bi awayekî zelal kevneşopî û jiyana civakî ji hev cihê dikirin, êdî bi zehmetî xuya dikin. Adaptasyona li wan, hinekî ne bi rengê ku bav û kalên me dixwazin bibînin jî, dikare nasnameya me biparêze.
Tirsa teknolojîyê tenê cureyek entropîya civakî ye.
Her wiha ez dixwazim li ser manîpulasyona civakî ya rojane binivîsim.
Ka em bifikirin "wêneyekî" wiha tu Êzîdî yî ku ji cihê xwe hîs dike û tu çima vê yekê hîs dikî ku tu nikarî fêm bikî. Wisa dixuye ku kar, malbat, heval hemû li gorî pîvanên serdema me hene, lê tiştek heye ku, wekî kurmikekê, te dixapîne. Te televîzyon vekir an jî li ser înternetê dest bi "surfkirinê" kir, bi peyvekê - rûtîna rojane, ne arezûyên rojane. Tu tiştekî nabî, tu tenê Êzîdîyek î ku bi herikînê re diçe. Pîroz be, hûn di bin bandora manîpulasyoneke civakî ya bi navê "hebûnê" de ne. Kesayeta te di "moda xewê" de ye, tu ne xema çarenûsa "Es" xwe yî, li ku derê ye dahatûya miletê me.
Tu pirsa "di pêşerojê da dê çi bê serê miletê min?" ji xwe napirsî. Niha tu eleqedar dibî, ez texmîn bikim, "ev pandemîk dê kengî biqede?".
Ez ê ji te ra çi bibêjim, bipirsim bê ka pandemîk çawa bandor li civaka me kiriye an jî dê bandorê bike. Heke hûn bersiva pirsê nebînin, ji kesên ku vê dikin bipirsin. Pirseke din ji xwe bipirse, ez dixwazim pêşerojeke çawa ji zarokê xwe re bihêlim? Bersiv li cihekî li ser rûyê erdê ne, lê ev rûber di bin doma manîpulasyon û entropiyê de ji me veşartiye.
Piraniya Êzidiyan di "cejnan" de li pêşeroja xwe difikirin, dema dibêjin tostên bi heybet, hingî diçin malên xwe û bi vî rengî fikrên li ser paşerojê tine dibin. Sedema vê jî ne qelsbûn an jî bêtifaqiya me ye, lê belê bi manîpulasyona civakî her tim hînî vê dibin. Tirs û dahatûyeke hesûd me kor kir. Ji bo ku em ji wan pirsan bipirsin ku dê hişmendiya me ji qada manîpulasyonê derxin, em ji nû ve hatin şîfrekirin. Ev yek ne tenê ji bo Êzidiyan, ji bo hemû neteweyan derbasdar e.
Çar "siwarên" ku min li jor ê nivîsandî jî beşek ji manîpulasyonê ne. Hebûna me xelekeke girtî ya entropiya civakî ye.
Di dawiyê de dê gotinên bi coş ên der barê tiştên ku min ji bo me Êzidiyan dîtin e ku ji çembera bêyom derkevin û hemû pirsgirêkên xwe çareser bikin Hay jê hebin ku çi li benda me ye û adaptasyona siberojê û ya heyî, ji bo her civakê pêşanî ye. Ez ê vê bêjim, divê em fêm bikin ku encamên karesatê jêneger in, divê em tenê wan sivik bikin.





Тэги: